یکی از مشکلات بخش کشاورزی کشور، عدم آشنایی کافی کارشناسان و کاربران با ویژگی‌ها و نوع کاربرد ادوات مختلف کشاورزی است. امروزه اکثر ماشین‌های کشاورزی تولید داخل در طرح‌ها و مدل‌های گوناگون و مشابه نوع خارجی آن ساخته می‌شوند که هریک مطابق با شرایط اقلیمی و الگوی کشت منطقه‌ای خاص طراحی شده‌اند. با توجه به تنوع اقلیم در کشور، برای فراهم کردن شرایط بهینه استقرار بوته و درنتیجه افزایش عملکرد محصول و بهره‌وری مصرف آب در تولید محصولات کشاورزی، لازم است قبل از انتخاب و به‌کارگیری یک ماشین، اجزاء ماشین مزبور و ویژگی‌های کاری آن شناخته شود تا در محل و شرایط مناسب به کار گرفته شود.

در این نشریه برای کمک به کارشناسان و کاربران بخش کشاورزی در انتخاب ماشین مناسب کاشت غلات، به معرفی انواع اجزاء درگیر با خاک در بذرکارهای غلات و توضیح ویژگی‌های هریک از آن‌ها که مطابق با شرایط مختلف کاری طراحی شده‌اند، پرداخته‌شده است.

·      در خاک‌های با بافت متوسط که بخوبی خاک‌ورزی شده‌اند، استفاده از بذرکارهای مجهز به شیاربازکن‌های کفشکی و دیسکی دارای مزیت بوده، درحالی‌که به‌کارگیری آن‌ها در شرایط خاک رسی و مرطوب به علت ایجاد لایه سخت در دیواره‌های شیار و چسبندگی خاک به شیاربازکن، مناسب نمی‌باشد. این محدودیت شیاربازکن­های کفشکی به همراه عدم کارایی آنها در شرایط وجود بقایای گیاهی انبوه خاک، باعث می‌شود تا از این نوع شیاربازکن در کشت حفاظتی استفاده نشود.

·      در شرایط خاک‌ورزی حفاظتی، شیاربازکن‌های دیسکی به دلیل امکان عبور از بقایای گیاهی نسبت به انواع دیگر شیاربازکن‌ها کاربرد بیش‌تری دارند. با این حال در خاک‌های خشک به‌ویژه هنگام نیاز به ایجاد شیار عمیق، استفاده از این نوع شیاربازکن‌ها به دلیل قابلیت کم نفوذ در خاک سخت، مشکلاتی را به همراه دارد.

·      در بذرکارهای کاشت مستقیم (بی‌خاک‌ورزی) و عمیق‌کارها در شرایط کمبود رطوبت خاک و کشت دیم، از شیاربازکن‌های نوع قلمی به دلیل امکان نفوذ در خاک و بالا آوردن خاک مرطوب از عمق پایین به عمق کاشت، استفاده می‌شود. برای حل مشکل انباشته شدن بقایا در مقابل و بین شیاربازکن‌ها می‌توان از پیش‌بر دیسکی و یا سیستم پاک کننده بقایا در جلو شیاربازکن‌ها استفاده نمود.

·      برای کشت حفاظتی در خاک‌های خشک، با استفاده از شیاربازکن‌های T (تی) وارونه که در آن کاشت بذر با حداقل به‌هم خوردگی خاک سطحی انجام می‌شود، می‌توان میزان تبخیر سطحی را تا حد زیادی کاهش داد.

·      در خاک‌های نرم با بقایای گیاهی اندک، معمولاً از پوشاننده‌های زنجیری، انگشتی و پارویی برای پوشاندن بذر استفاده می‌شود و در شرایط کاشت با حداقل خاک‌ورزی یا بی‌خاک‌ورزی، پوشاننده‌های نوع دیسکی و چرخ انگشتی قابلیت بیشتری دارند.

·      درحالی‌که استفاده از چرخ فشار بذر در شرایط خاک‌های شکننده (لومی و شنی) و خشک به دلیل امکان انتقال سریع رطوبت از خاک زیرین به بذر مطلوب است، در استفاده از این وسیله در شرایط خاک‌های چسبنده (رسی) و مرطوب، به دلیل چسبیدن و بلند شدن بذر و خاک توسط چرخ، محدودیت وجود دارد.

·      تحت شرایط کم‌خاک‌ورزی یا بدون خاک‌ورزی، جایی که از شیاربازکن‌های باریک استفاده می‌شود، استفاده از چرخ فشار نوع گوه‌ای یا آج‌دار (آج با مقطع گرد) با شکل شیار تناسب داشته و کارایی بیش‌تری دارد. هنگام استفاده از شیاربازکن‌های عریض‌تر، چرخ فشار با سطح صاف یا آج‌دار (با آج تخت) مناسب‌تر است.

·      در خاک خشک تثبیت بذر در خاک زیرین، مهم‌تر از محکم کردن خاک روی بذر است.